STALOWA 29: relacja ze spotkania otwartego

03 paź STALOWA 29: relacja ze spotkania otwartego

27 września 2016 r. w Centrum Wielokulturowym w Warszawie odbyło się spotkanie otwarte dotyczące kamienicy międzypokoleniowej przy ul. Stalowej 29. W spotkaniu wzięli udział: Michał Olszewski (Zastępca Prezydent m.st. Warszawy), Adam Godusławski (prezes TBS Warszawa Południe), Joanna Erbel (Fundacja Blisko) oraz widownia. Spotkanie miało charakter informacyjno konsultacyjny. Joanna Erbel przedstawiła wyniki grup roboczych, które pracowały podczas warsztatów (22 września 2016 r.)

O PROJEKCIE: Stalowa 29 to pierwszy w Warszawie projekt mieszkaniowy skierowany zarówno do osób młodszych, jak i do starszych mieszkanek i mieszkańców Warszawy. Chcemy, żeby zarówno kamienica, jak i jej najbliższe otoczenie były otwartą i przyjazną przestrzenią spotkań sąsiedzkich. Warsztaty i spotkanie informacyjne będą dotyczyły określenia funkcji części użytkowych budynku oraz podwórka kamienicy. Razem z wami – sąsiadkami i sąsiadami – chcemy wymyślić najlepszy projekt dla tego miejsca!

Kamienica przy Stalowej 29 będzie zamieszkiwana przez osoby z różnych grup wiekowych.Na ostatnich dwóch kondygnacjach będzie się znajdować placówka opiekuńczo-wychowawcza dla młodzieży. Na pozostałych kondygnacjach planowane są po 4 mieszkania (w sumie 12 mieszkań). Poza seniorami i seniorkami, będą mieszkały osoby z innych grup wiekowych. Pytaniem otwartym (do pracy warsztatowej) pozostaje, to jakie będą ostateczne proporcje pomiędzy grupami. Na parterze powstanie przestrzeń użytkowa dla lokalnej społeczności:  klubokawiarnia lub inne miejsce spotkań, którego sposób działania dopiero zostanie określony.

Przedmiotem dyskusji jest również przeznaczenia piętrowego budynku gospodarczego na podwórku kamienicy.

Więcej (link)

Spotkanie o Stalowej 29 zaczęliśmy od wstępu wiceprezydenta Michała Olszewskiego  na temat polityki mieszkaniowej w Warszawie i roli TBS Warszawa Południe w procesie rewitalizacji. Wytłumaczenie kontekstu było tym bardziej istotne, że przed spotkaniem poza samym projektem, to właśnie te kwestie budziły duże zainteresowanie. Osoby związane z organizacjami lokatorskimi pytały, co się stało z poprzednimi lokatorami i lokatorkami tego budynku, czy kamienicy nie została wyczyszczona zanim została przekazana do TBSu. Tak nie było.

O kamienicy

Od 2011 roku budynek jest wyłączony z eksploatacji na polecenie inspekcji budowlanej – kontrola została zlecona przez jednego z mieszkańców, który bał się, że zawalą stropy. Nie była to obawa bezpodstawna, bo już w 2005 roku zużycie budynku wynosiło 77% (czyli nie opłacało go remontować). W 2015 roku kamienica została wniesiona aportem do TBS Warszawa Południe w ramach działań Zintegrowanego Programu Rewitalizacji (uchwałą XVI/319/2015).

Lokatorki i lokatorzy Stalowej 29 zostali przeniesieni w 2011 roku do innych mieszkań w najbliższej okolicy. Do kamienic przy ul. Łochowskiej 53, Łochowskiej 54, Łochowskiej 47, Małej 13, Tarchomińskiej 1 i Strzeleckiej 12. Tylko jedna osoba dostała lokal poza dzielnicą na ul. Kasprowicza 30. W momencie wysiedlenia budynku były w nim 4 pustostany. Jeden lokator rozwiązał umowę i się wyprowadził. Nie były to działania związane z programem rewitalizacji.

Stalowa 29 zanim zapadła decyzja o wniesieniu jej aportem do TBSu była przeznaczona do sprzedaży przez poprzedniego burmistrza, Pawła Lisieckiego. Tak samo jak działka obok, która została sprzedana.

Wiceprezydent Olszewski podkreślał, że w podobna sytuacji, jak Stalowej 29 jest inna kamienica, która została wniesiona aportem do TBSu – Targowa 14. Te budynki były wysiedlane ze względu na zły stan techniczny, często decyzjami jeszcze z lat 90. Lokatorki i lokatorzy dostawali mieszkania w obrębie dzielnicy.

Rewitalizacja chroni zasób mieszkaniowy

Jednym z celów rewitalizacji jest zablokowanie własności – budynku komunalne nie są sprzedawane, a nawet jeśli są wnoszone aportem do TBSu to są pod pełną kontrolą miasta, które ma 100% udziałów w spółce. TBSy na mocy ustawy są spółkami specyficznymi – miasto nie ma prawa pobierać dywidendy – ich jedynym celem jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych osób, które nie mieszczą się w kryteriach mieszkań komunalnych, ale jednocześnie nie stać ich na zakup mieszkania na rynku komercyjnym. W przypadku Pragi, gdzie jest wiele starych budynków priorytetem ratusza jest doprowadzenie mieszkań komunalnych do obowiązującego standardu już od lat – kilka tysięcy mieszkań komunalnych zostanie wyremontowanych oraz doprowadzenie do nich sieci centralnego ogrzewania. W tym do CO zostanie podłączonych 600 mieszkań położonych na terenie Pragi Północ, Pragi Południe i Targówka. Jest to koniecznie zarówno ze względu na niską emisję, jak i na ubóstwo energetyczne, z którymi borykają się mieszkanki i mieszkańcy. Od 2009 roku 3000 mieszkań komunalnych zostało podłączonych do sieci ciepłowniczej. Około 1200 mieszkań komunalnych jest poza siecią ciepłowniczą, zostaną wyposażone w gaz, ale znajdują się one poza obszarem rewitalizacji.

Remonty i modernizacje kamienic

Ważnym elementem rewitalizacji jest program remontowy. W pierwszej kolejności będą remontowane te mieszkania, które nie wymagają przekwaterowania mieszkanek i mieszkańców między budynkami. Budynki wymagające gruntownych remontów będą modernizowane w drugiej kolejności, w 2018-2019 roku. Są to projekty wymagające wyprowadzenie mieszkanek i mieszkańców na czas remontu (1,5-2 lat). Lokatorom i lokatorkom będzie zagwarantowana możliwość powrotu do budynku. Nie zawsze będą to te same mieszkanie, bo obecnie w wiele z nich jest substandardowa, np. łazienki znajdują się na korytarzu. Podniesie standardu będzie się wiązało ze zmniejszeniem powierzchni mieszkalnej i może się okazać, że w momencie, kiedy mieszkanie będzie wyposażone w łazienkę jego powierzchnia będzie zbyt mała dla potrzeb danej rodziny – wtedy dostanie ona większe mieszkanie.

Pierwszym projektem, który jest zrealizowany i będzie oddany w formule kompleksowej modernizacji i oddania kamienicy jako kamienicy komunalnej jest Targowa 40, która będzie oddana do użytkowania jeszcze w tym roku. Pierwsze osoby zamieszkają tam na początku przyszłego roku – będą to osoby będące na liście osób czekających na mieszkania komunalne na Pradze Północ.

Pierwsza kamienica międzypokoleniowa

Kamienica przy ul. Stalowej 29 jest wyjątkowa, ponieważ będzie miała specjalną rolę do spełnienia, dlatego właśnie ważne było włączenie w proces wszystkich zainteresowanych stron, w tym bezpośrednich sąsiadek i sąsiadów tego budynku. Będzie to pierwsza kamienica społeczna. Pierwotnie miała to być kamienica senioralna, ale pojawiły się głosy, żeby przypisywać tego budynku tylko do jednej grupy społecznej.

Podejście, aby nie definiować do jednego budynku jednej grupy społecznej, który będzie do niego przypisana jest zbieżne z obecnym rozwojem polityki mieszkaniowej. Wiceprezydent Olszewski podkreślał, że jako miasto nie chcą mieć kamienic socjalnych, ani kamienic w 100% komunalnych ani kamienic wyłącznie senioralnych czy dla osób niepełnosprawnościami. Jedną z podstaw funkcjonowania zdrowego społeczeństwa jest to, żeby w każdej ze struktur miejskich grupy społeczne, pokolenia się ze sobą mieszały. Zaś jedną z zasad jest to, że miasto nie buduje mieszkań socjalnych, ale wyodrębnia mieszkania socjalne w obrębie mieszkań komunalnych. Powoduje to wiele napięć, ale trzeba je studzić, bowiem mieszkańcy mieszkań socjalnych są takimi samymi mieszkańcami Warszawy jak mieszkańcy mieszkań komunalnych.

Stalowa 29 ma być kamienicą wielorodną. Znajdą się tam też mieszkania dla osób, które chcą żyć w kamienicy wielopokoleniowej. Dodatkowo okolicznością sprzyjającą jest to, że na przyległej posesji (ul. Środkowa 9) znajduje się Centrum Wspierania Rodziny „Rodzinna Warszawa”. Jest to miejsce chętnie odwiedzane przez mieszkanki i mieszkańców z okolicy i z całej Warszawy. To jakie będą ostateczne proporcje miksu było pytaniem otwartym omawianym podczas warsztatów oraz na spotkaniu.

 

Sala dopytuje o politykę mieszkaniową

Istotną kwestią, o której pytał obecny na widowni Jakub Żaczek z Komitetu Obrony Praw Lokatorów była kwestia możliwości powrotu lokatorek i lokatorów do swoich poprzednich mieszkań. Jeśli remont trwa do roku osoby są przenoszone w oparciu o tę samą umowę. W sytuacji, kiedy jest on dłuższy – dochodzi do zamiany lokalu i do podpisania nowej umowy.

Odpowiedzi wiceprezydenta Olszewskiego:

• Kwestia zamiany lokali nie dotyczy kamienic wnoszonych do TBSu, bowiem są to budynki, które są pustostanami. Jeśli chodzi o lokale zamienne, to lokal zamienny jest oferowany przez właściciela na czas remontu. Ograniczeniem jest to, że taki lokal może być zaoferowany na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy. W tak krótkim czasie nie da się wyremontować budynków, które są w takim stanie, w jakim są budynku na Pradze, Kamionku czy Targówku Fabrycznym. Sam cykl przygotowania inwestycji to kilka miesięcy. To nie są remonty, ale modernizacje, czy proces polegający na zainwestowaniu środków i podniesienie wartości budynku (remont jest przywróceniem stanu obecnego). W większości te budynku, jak modernizowana obecnie Targowa 40 nie posiadały w mieszkaniach łazienek ani kuchni. Przywracanie stanu istniejącego w takich budynkach nie ma sensu, dlatego, że mieszkankom i mieszkańcom tych budynków należy się podniesienie standardu.
• Oferowanie zamiany lokali a nie lokali zamiennych jest jednym tematów, którym obecnie zajmuje się Komitet Rewitalizacji. Zostanie przygotowane rozwiązanie, które wymusi na dzielnicach dawanie priorytetu osobom, które wcześniej tam mieszkały przy ponownym zasiedlaniu tych kamienic. Taka instrukcja zostanie wydana na dniach, ale będzie potrzebna dopiero na kolejnych rok, kiedy modernizowane kamienice będą ponownie zasiedlane.
• Wymuszanie przez dzielnice na lokatorkach i lokatorach składanie wniosków o zamianę jest niezgodne programem rewitalizacji oraz z instrukcjami, które dzielnice dostały i powinno być zgłaszane. Taka zamiana powinna być prowadzona z urzędu. Są dwa rodzaje zamian, które są realizowane w zasobie komunalnym. Jedna to sytuacja, w której najemca lokalu komunalnego wie o innych najemcy lokalu komunalnego (lub teraz też najemcy lokalu – takie zamiany są możliwe od tego miesiąca), a następnie proponuje taką zamianę urzędowi. Druga sytuacja, to taka, która powinna tu zachodzić, kiedy to ZGN jest inicjatorem zamiany lokalu dla najemcy.
• Miasto jednak nie zamierza na siłę kwaterować ludzi w tych samych budynkach. Nie jest jednak oczywiste, że wszyscy będą chcieli wrócić, chociaż trzeba przebadać motywacje tych ludzi. Taka sytuację jest na Pradze Południe, na ul. Wiarusów. Tam część osób nie chce wracać do wyremontowanego budynku, chociaż powinna, bo zastosowano tam rozwiązanie z Ustawy o ochronie praw lokatorów (dostali lokal zamienny na czas remontu). Miasto uszanuje ich wybór.

 

Padło też pytanie o podwyżki z 2008 roku. Żaczek przypominał, że pozyskane w ten sposób środki miały być przeznaczone na remonty zasobu komunalnego. I dlaczego kamienice nie były remontowane.

• Wiceprezydent Olszewskie: Miasto wyremontowało 14,5 tys. lokali lokali komunalnych w ciągu ostatnich 8 lat w skali całego miasta. Te lokale nie są remontowane z czynszów, jakie pobieramy. Dochody z najmu lokali mieszkalnych stanowią one około 30% kosztów utrzymania całego zasobu komunalnego. Miasto dzięki temu, że wynajmuje również lokale użytkowe, które są w tych budynkach bilansuje te koszty. To nie jest tak, że środki z czynszów idą na remonty. Środki na remonty idą z podatków wszystkich mieszkanek i mieszkańców Warszawy. Koszt remontów to około 100 mln złotych rocznie. Obecnie remontuje się około 1700 lokali rocznie.

 

Żaczek mówił też, o tym, że to nieprawda, że lokale miejskie nie są sprzedawane. Kamienica przy ul. Saskiej 58 została sprzedana Markowi Mossakowskiemu. Sprzedana została również kamienica przy ul. Narbutta. Pytanie zostało poparte przez osoby siedzące na widowni, które mówiły, że kamienice należą do warszawiaków.

• Wiceprezydent Olszewskie: Wiceprezydent obiecał, że przyjrzy się temu przypadku, jednak należy pamiętać, że Saska Kępa jest poza obszarem rewitalizacji, więc nie obowiązuje tam zakaz sprzedaży kamienic, które są własnością miasta. Kamienice powinny być analizowane przede wszystkim pod kątem umieszczenia tam funkcji mieszkalnych, a w drugiej kolejności – wprowadzenia tam innych funkcji (np. w kamienicy na Siarczanej powstanie centrum lokalne, a w kamienicy na Markowskiej – mieszkania wspomagane).

 

Nagranie wypowiedzi wiceprezydenta Olszewskiego + dyskusja pod linkiem

Adam Godusławski, prezes TBS Warszawa Południe pokazał zdjęcia ze Stalowej 29, której stan jest bardzo zły. Budynek nadaje się wyłącznie do kapitalnego remontu. Zostaną jedynie zewnętrzne i wewnętrzne ściany konstrukcyjne. Drewniane stropy będą usunięte.

Budynek został wyłączony z eksploatacji oraz nakazano jego natychmiastowe wykwaterowanie w 2011 roku decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (PINB). Ekspertyza z 2005 roku wykazała 77% zużycie budynku oraz brak uzasadnienie ekonomicznego dla jego remontu. Zgodnie z ekspertyzą PINB stwierdzono pęknięcia ścian (w tym na całej wysokości ściany zachodniej), zarwania stropów (w niektórych wypadkach wymiary otworu 6x4m), zniszczenia związane z pożarem oraz uszkodzenia więźby dachowej związane z korozją biologiczną, krokwie nie spełniają wymogów nośności

Stalowa 29 to projekt międzypokoleniowy, który uwzględnia specjalne potrzeby osób starszych. Budynek będzie wyposażony w przyjazne kuchnie i łazienki. Kondygnacje będą w różnych kontrastowych kolorach. Zachowana zostanie ciągłość poręczy wzdłuż całego biegu schodów oraz oznaczenie pierwsze i ostatniego stopnia. Powierzchnia schodów zabezpieczona przed poślizgiem, szczególnie krawędzie stopni Budynek będzie dostępny dla osób na wózkach inwalidzkich, zostaną też zminimalizowane progi. W budynku będzie winda. Oświetlenie w budynku będzie uwzględniać potrzeb osób słabowidzących. Prezes Godusławski zapewnił, że wyniki warsztatów zostaną włączone do projektowania ostatecznego kształtu budynku.

Rola TBSów w rewitalizacji

Stalowa 29 to jedna 23 kamienic, które zostały albo zostaną wniesione aportem do spółki TBS Warszawa Południe (to 1,27% wszystkich kamienic miejskich). Do spółki TBS są wnoszone wyłącznie kamienice zabytkowe, które są objęte decyzjami nadzoru budowlanego dotyczącymi wykwaterowania albo już dawno wykwaterowanymi. Są to też kamienice, które ze względu na swój stan wymagają bardzo głębokiej modernizacji. Miasto nie powinno ich sprzedawać, ale mieć je swoim majątku po to, żeby prowadzić politykę mieszkaniową dla grup o zróżnicowanych potrzebach mieszkaniowych. Miejska oferta mieszkaniowa powinna być na tyle zróżnicowana, żeby odpowiadać na potrzeby wszystkich grup społecznych, które potrzebują od miasta wsparcia, jeśli chodzi o zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych. Istotną rolę mają tu miejskie spółki – TBS Warszawa Północ i TBS Warszawa Południe, które mają dostarczać mieszkań o czynszu umiarkowanym oraz prowadzić bardziej złożone projekty.

W ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji TBS Warszawa Południe w ciągu najbliższych 6 lat odda do użytku około 600 mieszkań w budynkach, które obecnie są wyłączone z eksploatacji oraz wymagają generalnych remontów.Są to najbardziej wymagające budynki – w bardzo złym stanie technicznym, pod nadzorem konserwatorskim. Większość mieszkań będzie miała powierzchnię około 50 m² (2 pokoje). W każdym z tych budynku znajdzie się Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza, zaś część mieszkań będzie przystosowana w pełni do potrzeb osób niepełnosprawnych, a część zostanie przeznaczona na realizację programu mieszkań wspomaganych – będą to mieszkania rotacyjne dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Inwestycje TBSowe ratują nie tylko zabytkowe kamienice, które są własnością miasta, ale mają również dobry wpływ na swoje najbliższe sąsiedztwo. Na tym, że Stalowa 29 zostanie podłączona co sieci ciepłowniczej skorzystają również mieszkanki i mieszkańcy sąsiedzkiego budynku – Środkowej 7. Jest to prywatna kamienica, odzyskana przez poprzednich właścicieli. Jeden ze spadkobierców mieszka w tym budynku. W tym momencie mieszkanki i mieszkańcy ogrzewają się gazem, prądem albo w ogóle się nie ogrzewają.

Wybrane inwestycje TBS Warszawa Południe

Łomżyńska 20

• Data przekazania nieruchomości – 01.2016
• Wartość historyczna:

Rok budowy: ok. 1897 r.

Wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków

• Zarządzenie wykonania robót budowlanych – rozbiórka08.1975
• Budynek niezamieszkały od 14.07.2010
• Powierzchnia użytkowa – nadziemna ok. 2 300 m²
• Powierzchnia użytkowa – podziemna ok. 780 m²

Łomżyńska 26

• Data przekazania nieruchomości – 01.2016
• Wartość historyczna:

Rok budowy: ok. 1910 r.

Wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków

• Zarządzenie wykonania robót budowlanych – rozbiórka12.1975
• Budynek niezamieszkały od 06.11.2013
• Powierzchnia użytkowa – nadziemna ok. 800 m²
• Powierzchnia użytkowa – podziemna ok. 140 m²

Łomżyńska 20

 

Mała 15

• Data przekazania nieruchomości – 01.2016
• Wartość historyczna:

Rok zakończenia budowy: ok. 1909 r. Wpisany jako układ urbanistyczny ul. Małej do Rejestru Zabytków – nr 724

Wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków

• Decyzja nakazujące opróżnieniu – 26.08.2010
• Budynek opróżniony od 15.01.2014
• Powierzchnia użytkowa – nadziemna ok. 600 m2

 

 

Jednocześnie na obszarze rewitalizowanym jest prowadzony program budowy nowych mieszkań komunalnych, który jest częściowo realizowany przez TBS Warszawa Północ. Nowe budynki powstaną na ul. Korzona oraz na ul. Radzymińskiej. Będą to nie tylko typowe mieszkania TBSowe, ale również mieszkania komunalne. Część z mieszkań będzie wynajmowana od spółki i podejmowana przez miasto i wynajmowana za zasadach zgodnych z warszawską uchwałą o najmie.

Nagranie prezentacji prezesa Adama Godusławskiego wraz z dyskusją

Prezentacja prezesa Adama Godusławskiego (PDF)

 

Joanna Erbel przedstawiła wyniki warsztatów (link).

Nagranie prezentacji Joanny Erbel (link)

Prezentacja Joanny Erbel (PDF)

 

W ramach dyskusji zabrał głos Andrzej Baran z grupy ARCH 50+, który silnie optował za wyburzeniem budynku gospodarczego na podwórku, ponieważ zajmuje on cenną przestrzeń ogrodu oraz blokuje. Zaproponował też szereg udogodnień w samym budynku (pełna prezentacja).

Nagranie prezentacji Andrzeja Barana (link)

Prezentacja Andrzeja Barana (PDF)

 

 

 

Jarosław Adamczuk z Centrum Wspierania Rodziny „Rodzinna Warszawa” podkreślił jak ważne jest rozgradzanie przestrzeni. Nawet jeśli teraz instytucje mają tendencje do grodzenia się, żeby ochronić wyremontowany plac zbaw czy boisko przez intruzami, to stopniowo trzeba znosić bariery dostępu, nawet jeśli początkowo jest opór.

 

 

 

Jeden z uczestników spotkania zwrócił też uwagę, że kluczową kwestią dla dobrego funkcjonowania przestrzeni wspólnych na Stalowej 29, zwłaszcza parteru kamienicy jest dobry wybór operatora dla tego projektu.