Stalowa 29 – podsumowanie warsztatów

23 wrz Stalowa 29 – podsumowanie warsztatów

 

Stalowa29_01

O PROJEKCIE: Stalowa 29 to pierwszy w Warszawie projekt mieszkaniowy skierowany zarówno do osób młodszych, jak i do starszych mieszkanek i mieszkańców Warszawy. Operatorem projekt jest TBS Warszawa Południe. Kamienica wielopokoleniowa jest projektem pilotażowym realizowanym w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji.

Kamienica przy Stalowej 29 będzie zamieszkana przez osoby z różnych grup wiekowych. Na ostatnich dwóch kondygnacjach będzie się znajdować placówka opiekuńczo-wychowawcza dla młodzieży. Na pozostałych piętrach planowane są po 4 mieszkania (w sumie 12 mieszkań). Istotną część z nich zajmą osoby starsze.

 

CZEGO DOTYCZYŁ WARSZTAT: 

  1. Zagospodarowanie przestrzeni wspólnych kamienicy przy ul. Stalowej 29, podwórka oraz piętrowego budynku gospodarczego przylegającego do budynku zajmowanego przez Centrum Pomocy Rodzinie przy ul. Środkowej 9.
  1. Określenie proporcji miksu społecznego przyszłych mieszkanek i mieszkańców kamienicy, tak aby jej przyszli lokatorzy i lokatorki stworzyli silną wspierającą się społeczność.

 

 

UCZESTNICZKI I UCZESTNICY: w warsztacie wzięło udział 19 osób. Rekrutacja na warsztatach przebiegała w sposób otwarty. Każda osoba mogła się zgłosić. Jedyne preferencje stosowaliśmi wobec sąsiadek i sąsiadów Stalowej 29 – mieli oni pierwszeństwo w przypadku osiągnięcia limitu miejsc (dotyczyło to zarówno osób prywatnych, jak i przedstawicieli oraz przedstawicielek instytucji i organizacji społecznych).

Wśród tych 19 osób było:

  • 9 kobiet, 10 mężczyzn
  • 7 osób mieszkających na Pradze,
  • 6 osób pracujących w urzędach m.st. Warszawy przy procesie rewitalizacji lub w miejskich spółkach (TBS Warszawa Południe),
  • 4 osób starszych – seniorek, seniorów,
  • 5 osób z wykształceniem architektonicznym (w różnym wieku, z różnym stażem),
  • 5 osób związanych z organizacją pozarządową działająca w obszarze związanym z tematyką warsztatów.

 

JAK PRACOWALIŚMY: warsztat dotyczył konkretnej lokalizacji, więc szukając rozwiązań grupy warsztatowe skupiały się na pomysłach, które można wdrożyć na Stalowej 29. Jednak biorąc pod uwagę pilotażowy charakter tego projektu, jako prowadzący zachęcaliśmy do poszukiwania odważnych rozwiazań, które nawet jeśli nie zostaną wdrożone pod tym adresem, to będą stanowiły wytyczne dla innych podobnych projektów. Dotyczy to przyszłych budynków wielopokoleniowych czy innych inwestycji opartych na miksie społecznym.

Istotnym elementem projektu było wpisanie części wspólnej Stalowej 29 w lokalne sąsiedztwo, tak aby parter budynku stworzył przyjazną przestrzeń półpubliczną, która odpowiada na potrzeby szerszej społeczności niż tylko lokatorzy i lokatorki tej kamienicy. Wyzwaniem było również takie zaprojektowanie budynku, aby odpowiadał on na potrzeby osób starszych.

Praca grup warsztatowych była poprzedzona trzema prezentacjami. Ekspert od budownictwa senioralnego, Włodzimierz Witakowski, mówił o specyfice budownictwa senioralnego (prezentacja). Jacek Grunt-Mejer, koordynator ds. realizacji kluczowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, opowiadał o wynikach konsultacji Pałacyku Konopackiego (link do raportu). Marek Happach, pokazał szczegóły projektu przebudowy Ogniska Wychowaczego „Dziadka” Lisieckiego. Celem dwóch ostatnich prezentacji było zarysowanie kontekstu instytucjonalnego oraz przyszłość najbliższego otoczenia Stalowej 29.

Metoda warsztatowa bazowała na modelu wypracowanym przez architekta Davida Strausa i Michaela Doyle’a, gdzie pierwszy etapem jest faza rozszerzania, a następnie przechodzi się do fazy zawężania. Pozwoliło to zarówno na burzę mózgów i szersze spojrzenie, jak i wypracowanie propocyzji skrojnych na miarę kamienicy przy ul. Stalowej 29.

 

GRUPA 1

Parter:  Gabinet lekarski, pomieszczenie dla osoby sprzątającej i ogólnodostępny dom sąsiedzki wraz z lokalem gastronomicznym (klub sąsiedzki, klubokawiarnia)

Pietro 1: 3 mieszkania dla seniorek/seniorów, 1 dla osób młodszych

Piętro 2: pomieszczenie gospodarcze, 1 lokal ogólnodostępny dla mieszkanek i mieszkańców kamienicy (warto poświęcić jedno mieszkanie na to, żeby stworzyć przestrzne wspólną), gdzie można poczuć się jak w domu. Ma to być również przeciwwaga dla “brudnego warsztaty” – miejsce, gdzie można np. zorganizować warsztaty krawieckie. Ważne dla dzieci z placówki opiekuńczej, które mogą tam się poczuć jak w domu i przy okazji też uczyć różnych rzeczy. Pozostałe mieszkanie dla seniorek/seniorów

Pietro 3: Bez starszych osób, bo blisko placówki dla młodzieży, więc potencjalnie głośniej. (Uwaga ze strony TBS: nie będzie głośniej, bo będzie dobra izolacja).

W dyskusji: propozycja włączania mieszkań dla migrantek i migrantów, ale wedle tego samego schematu wiekowego i wielkości gospodarstwa domowego (żeby nie stygmatyzować).

Podwórko: powinno pełnić funkcję zielonej przestrzeni wypoczynkowej. Mała architektura: ławki, stoliki, leżaki. Dodatkowo ogród społecznościowy, na którym każda mieszkaniec/mieszkanka mogliby uprawiać swoje warzywa lub owoce.

Budynek gospodarczy:

  • “brudny warsztat” – miejsce, w którym można przyjść użyć narzędzi, smaru. Jest tam też sąsiedzka wypożyczalnia narzędzi.
  • pralnia + suszarnia – dostępne dla całej społeczności lokalnej
  • wózkownia i rowerownia

 

Przed kamienicą powinien się znaleźć parklet – zielona przestrzeń z małą architekturą zamiast parkingu oraz miejsce na parking dla rowerów cargo oraz dla rowerów trójkołowych, którymi mogłyby się poruszać osoby starsze.

Kamienica powinna się wyróżniać. Mieszkanie w niej powinno być nobilitujące. Parklet jest komunikatem: uwaga tutaj jest coś niezwykłego! Jest to szczególnie ważne ze względu na dzieci, które tam mieszkają. Inni powinni im zazdrościć.

 

GRUPA 2

Parter: wyrzucić śmietnik, usunąć pomieszczenia gospodarcze, ponieważ zabierają najcenniejszą przestrzeń tej kamienicy – obecny układ pomieszczeń sprawia, że dla potencjalnej kawiarni jest bardzo mało miejsca. Można tam stworzyć dobrą przestrzeń rehabilitacyjną pół na pół z przestrzenią wspólną (salonem), zwłaszcza, że mieszkania są bardzo małe. Zrobić przejście do przestrzeni zielonej (?)

Budynek gospodarczy: połączyć z budynkiem przy Środkowej 9 – przez dach, na który by wychodziła ostatnia kondygnacja.

Podwórko: wyzwanie, bo jest ciemno i wilgotno. Do rozważenia: ogród wertykalny, ogród w skrzynkach.

Miks społeczny: 1 mieszkanie dla osoby wychodzącej z bezdomności (Housing First). Klauzule społeczne i preferencje do mieszkania dla osób z lokalnej społeczności.

Inne uwagi:

  • konieczne jest zabezpieczenie detali architektonicznych
  • informacja o historii budynku, w tym, że trzy pierwsze kondygnacji zostały wybudowane jeszcze w XIX w. Budynek nadbudowany w latach 20. XX wieku. Na elewacji można zaznaczyć jak przebiegała pierwotna linia kamienicy.

 

GRUPA 3

Parter: gastronomia, inkubator przedsiębiorczości zawodowej. Parter powinien być zagospodarowany przez spółdzielnię socjalną (albo inny podmiot ekonomii społecznej), która uczyłaby młodzież z placówki opiekuńczo-wychowawczej zawodów wykonywanych na rzecz lokalnej społeczności (np. żeby umieli pomalować komuś mieszkanie).

Podwórko: funkcja rekreacyjna z małą architekturą, fontanną, zielenią z elementami hortiterapii (terapii roślinami), tak aby ogród pełnił też rolę rehabilitacyjną. Mogłyby tam mieszkać też zwierzęta. Otwarte przejście pomiędzy kamienicą przy ul. Środkowej 9. Przejście przez dach budynku gospodarczego.  

Miks społeczny: seniorzy/seniorki, dzieci z placówki opiekuńczo wychowawczej. Grupą pośrednią mogliby być studenci/studentki, którzy by dostawali mieszkania na warunkach preferencyjnych albo osoby z kooperatywy. Celem jest znalezienie łącznika, tak aby potencjał animacyjny ten nowej grupy sprawił, że kamienica będzie społecznością, dużą rodziną. Wyzwaniem jest to, żeby kamienica nie była przeznaczona wyłącznie dla osób wymagających wspomagania.

 

Uwagi zgłoszone po warsztatach przez jednego z uczestników – Andrzeja Barana (ARCH+ przy ZG SARP)

Podwórko: najbardziej potrzebna jest na tej działce zieleń i światło, otwarcie na wspaniały przyszły ogród w całym kwartale. Skorzystają tego też mieszkanki i mieszkańcy przyległych posesji. Warto rozważyć wyburzenie budynku gospodarczego.

Program domu

Piwnica: pracownia warsztatowa: naprawa rowerów, prace ręczne, stolarnia, łazienka dla wszystkich z wanną, pralnia z suszarnią dla wszystkich także spoza kamienicy, pomieszczenia dodatkowe. Winda od piwnicy

Parter: dwie sale jadalniano-wielofunkcyjne (program jak w rekomendacjach Grupy 2; wc z przedsionkiem)

Piętra 1,2,3: mieszkania 1 i 2 pokojowe dla 18 osób w tym imigranci i bezdomny

Piętro 4 + poddasze: wszystkie pomieszczenia wspólne dostępne dla całej społeczności! Nie dzielimy młodych od starych. Niech uczą się współżycia bez zakłócania czyjegokolwiek prawa do spokoju. Dodatkowo:

  • pokoje mieszkalno hotelowe (12 pokoi dla 18 osób). Dwoje młodych opiekuje się dwojgiem osób starych poświęcając im np. 2 godziny w tygodniu.
  • pokoje o standardzie pensjonatowym. W okresie wakacji wynajmowane, co może dać dochód.

 

 

stalowa29_baran_01

stalowa29_baran_06

stalowa29_baran_05

 

stalowa29_baran_03

stalowa29_baran_04

stalowa29_baran_02

 

Uwaga prowadzącej: pomysł do rozwinięcia przy kolejnych budynkach. Budynek gospodarczy jest objęty opieką konserwatora, a dwa ostatnie piętra są dedykowane placówce opiekuńczo-wychowawczej.

 

Warsztat odbył się 22 września 2016 r. w Centrum Wielokulturowym w Warszawie. Prowadzenie: Witek Hebanowski (Fundacja Inna Przestrzeń), Joanna Erbel (Fundacja Blisko)